Hulp bij taal en leesproblemen !!!

Rosetta met haar lesboeken (links). Rechts taaldocente Agnes. © Remco Zwinkels

'Te veel en te moeilijk'

AD 14.01.2018 Rosetta is een van de vele Hagenaars die moeilijk lezen en schrijven. Toch, na jaren les lukt het steeds beter. En dat is maar goed ook, want het taalniveau bij de overheid, op straat en op tv stijgt.

Rosetta kan deze krant niet lezen.

De zinnen zijn vaak te moeilijk.

Maar deze regels lukken wel.

Als de alinea's echter langer worden, de woorden ingewikkelder en de opbouw een tikje minder overzichtelijk - zoals nu - dan raakt Rosetta Leiendecker (58) uit Spoorwijk de draad kwijt. ,,Als de zinnen langer worden, zit ik te haperen'', zegt ze in een klaslokaal van ROC Mondriaan aan de Brouwersgracht.

In dit gebouw krijgen nieuwkomers uit oorlogsgebied taallessen, worden onder meer volwassen Marokkaanse en Turkse Hagenaars onderwezen in de Nederlandse taal en krijgen autochtone Hagenezen als Rosetta lees- en schrijfles. ,,Dat gaat steeds beter. Korte woorden zijn het makkelijkst.'' Docente Agnes Rutges: ,,Laatst verwees de dokter je naar de orthopeed, maar dat woord was te lastig.''

Rosetta: ,,Die Latijnse woorden zeggen me niks. Folders gaan ook de prullenbak in en de kranten lees ik niet. Het is allemaal te veel, te moeilijk. Op internet raak ik ook de weg kwijt. Toen ik mijn 'elektriek' wilde bekijken had ik mezelf afgemeld.''

Leiendecker beschrijft in een notendop wat er gebeurt als je de Nederlandse taal amper of niet machtig bent: gezondheid, inkomen en veiligheid zijn in het geding. Omdat laaggeletterden de problemen vaak verdoezelen, met foefjes hun taalprobleem verhullen, loopt hun leven geregeld in de soep, merken ze bij ROC Mondriaan. ,,Dus de eerste echt grote opgave is om deze doelgroep te kennen en te bereiken, voordat we kunnen helpen'', zegt Ton Nieuwenhuis, projectleider van Doe weer mee. Dat is een initiatief om laaggeletterden te werven voor taalles. ,,De eisen in de maatschappij worden steeds hoger, maar je wordt nergens meer persoonlijk geholpen.''

Niet dat ik dom bén, maar je voelt je dom, aldus Rosetta.

Rosetta: ,,Dat is heel frustrerend. Zo zeg ik dat toch goed? Op tv gebruiken ze heel moeilijke woorden. Maar ik heb heel lang niet gezegd dat ik niet goed kan lezen. Ik wilde niet laten merken dat ik dom ben. Niet dat ik dom bén, maar je voelt je dom.''

Leiendeckers jeugd is getekend door een tour van tehuis naar tehuis door het hele land. Ze werd al vroeg uit huis geplaatst, omdat haar ouders haar verwaarloosden. Op school kon ze niet meekomen, maar in een tijdperk van persoonlijke behandelplannen en zorgbegeleiders kon Rosetta in de klas 'de plantjes water geven en thee halen'. ,,Ik mis de basis.''

Een half leven lang verbergt ze de taalgebreken. Totdat ze uiteindelijk via-via bij de taallessen van Agnes en Ton terechtkomt. Nu, zo'n acht jaar later, is ze zelf ambassadeur voor de taalschool. De Haagse uit Spoorwijk gaat de boer op om over taalproblemen te praten, met als doel om nog veel meer dan de huidige 6.500 laaggeletterde stadgenoten te bereiken voor lees- en schrijfles.

Ik wil laten zien dat je je niet hoeft te schamen. Ga gewoon naar school!, aldus Rosetta

School

Rosetta © Remco Zwinkels

,,Ik wil laten zien dat je je niet hoeft te schamen. Ga gewoon naar school! Het is niet leuk als je altijd anderen nodig hebt om je te kunnen redden. In de super moest ik altijd op de plaatjes kijken, nu kan ik lezen wat ik koop.''

Eén van de andere grote persoonlijke overwinningen voor Rosetta: ze kan inmiddels op de scooter van Spoorwijk naar Scheveningen, voorheen ondenkbaar. ,,Van huis naar de super weet ik de weg, van huis naar school ook. Maar als ik een straat mis verdwaal ik zo. Nu ben ik echter een keer met iemand meegereden naar Scheveningen, naar het strand en de zee. Ik kan steeds meer de weide wereld in.''

Het succesverhaal van Rosetta is hoopgevend, maar het taalprobleem in Den Haag neemt eerder toe dan af, met nu gemiddeld 24 procent laaggeletterdheid. Dat is flink hoger dan in andere steden en een verdubbeling van het landelijke percentage (12 procent).

Het grote aantal nieuwkomers, migranten en laagopgeleiden speelt daarbij een rol. Het college wil een taaloffensief beginnen, maar daarvoor is nu geen geld. Ondertussen stijgt het niveau op overheidswebsites, in bedrijfsreclames en brochures en in de media.

Het basisschoolniveau (officieel 1F) is niet meer genoeg om je te kunnen redden: ,,Niveau 2F (benodigd voor een startkwalificatie mbo 2) wordt meer en meer beschouwd als het minimumniveau dat een volwassene moet beheersen om volwaardig te kunnen deelnemen aan de samenleving'', schrijft het college in een brief aan de gemeenteraad.

Dat niveau is te hoog gegrepen voor Rosetta. Maar ze leest de komende tijd stug door. Ook boeken. Het liefst verhalen over geloof en oorlog. De speciale, eenvoudig geschreven uitvoering van Herman Kochs bestseller Het Diner kon Rosetta niet bekoren: ,,Mwah. Ik houd meer van waargebeurde verhalen.''

Reageren? hc.lezers@ad.nl